Vai trò của Microalbumin niệu với bệnh lý tim mạch

Trong khi đó tỉ lệ trung bình tại toàn châu âu là 135/1.000.000 dân và tại Hoa kỳ là 336/1.000.000 dân ( theo ADR2005) .Tỉ lệ bệnh suy thận mạn tăng lên là do người bị bệnh tiểu đường và số lượng người già trên toàn thế giới đang tăng lên. Hiện nay, có khoảng 154 triệu người tiểu đường và con số sẽ lên tới 286 triệu người vào năm 2025. Số người tổn thương thận sau 65 tuổi chiếm tỉ lệ rất lớn, tại Anh là 350/1.000.000 người, tại Hoa kỳ là 1.200/1.000.000 người.

Mặc dù đã có rất nhiều tiến bộ trong đIều trị, nhưng mỗi năm có hơn 1.000.000 người chết do suy thận giai đoạn cuối. Số này tập trung tại các nước nghèo vì không có đủ các phương pháp điều trị thay thế thận. Chi phí giành cho việc điều trị này rất tốn kém, tại Anh nó chiếm 2% ngân sách, tại Hoa kỳ cần khoảng 29 tỷ USD mỗi năm.

Bệnh lý tim mạch

Để ngăn chặn tình trạng này, cần thực hiện các chương trình phát hiện và dự phòng bệnh thận càng sớm càng tốt. đặc biệt ở những nhóm người có nguy cơ cao như tăng huyết áp, tiểu đường, hút thuốc lá, béo phì.

Đơn giản, rẻ tiền, vô hại  nhất là xét nghiệm nước tiểu. Trong đó dấu hiệu có giá trị quan trọng đó là Vi đạm niệu(Microalbumin niệu). Trước đây chúng ta chỉ dừng lại ở mức đạm niệu đại thể (Macroalbumin niệu), tuy nhiện khi có đạm niệu đại thể, tổn thương thận đã nặng và kết quả điều trị hạn chế. Hiện nay nhờ sự có mặt của xét nghiệm Vi đạm niệu, bệnh thận có thể được phát hiện sớm hơn và hiệu quả điều trị sẽ cao hơn.

Hơn nữa các nghiên cứu mới đây đã cho thấy mối liên quan chặt chẽ giữa Microalbumin niệu với các bệnh tim mạch, bệnh thận, bệnh tiểu đường, bệnh chuyển hoá, bệnh hệ thống. Vì thế Microalbumin niệu đang là một xét nghiện đặc biệt quan trọng để phát hiện và tiên lượng bệnh lý nội khoa.

Chẩn đoán Microalbumin niệu

Mỗi ngày một người lớn bình thường bài tiết từ 150 đến 200mg đạm trong nước tiểu. Tuy nhiên chỉ có 10-20mg của lượng đạm này là albumin. Nếu lượng albumin bài tiết trong nước tiểu ≥ 30 mg/24h thì là bất thường: trong khoảng 30-299mg/24h thì gọi là albumin niệu vi thể (microalbuminuria) và trên 300mg/24h trở lên thì gọi là albumin niệu lâm sàng  hay bệnh thận rõ (Macroalbumin niệu).

Định nghĩa các bất thường bài tiết albumin trong nước tiểu (theo Hiệp Hội Đại tháo đường Hoa Kỳ 2005)

Phương pháp chuẩn để chẩn đoán các bất thường bài tiết albumin trong nước tiểu là xét nghiệm định lượng albumin. Theo Hiệp hội Đái tháo đường (ĐTĐ) Hoa Kỳ, có 3 phương pháp tìm albumin niệu vi lượng là: (1) Đo tỉ số albumin/creatinin trong nước tiểu với mẫu nước tiểu lấy ngẫu nhiên; (2) Đo lượng albumin trong nước tiểu 24 giờ (phải lưu nước tiểu 24 giờ); (3) Đo lượng albumin bài tiết trong 1 phút (lấy nước tiểu 4 giờ hoặc nước tiểu qua đêm). Trong 3 phương pháp này phương pháp đo tỉ số giữa nồng độ albumin trong nước tiểu (mg/dl) với nồng độ creatinin trong nước tiểu (mg/dl) trong 1 mẫu nước tiểu lấy ngẫu nhiên thường được dùng nhiều nhất vì tương đối đơn giản hơn 2 phương pháp còn lại. Khi chức năng thận của bệnh nhân ở trạng thái ổn định tỉ lệ albumin/creatinin nước tiểu có tương quan rất chặt với lượng albumin niệu 24 giờ vì lượng creatinin bài tiết trong nước tiểu mỗi ngày không thay đổi. Bài tiết albumin niệu có thể dao động từng ngày, do đó Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ khuyến cáo chỉ chẩn đoán albumin niệu vi lượng hoặc albumin niệu lâm sàng khi có ít nhất 2 trong 3 mẫu nước tiểu được lấy trong khoảng thời gian 3-6 tháng cho kết quả bất thường.

Tần suất albumin niệu

Theo NHANES III (Third National Heath And Nutrition Examination Survery) của Hoa Kỳ, tần suất lưu hành trong dân số chung của albumin niệu vi lượng là 10,6% và của albumin niệu lâm sàng là 1,1%. Số liệu ở Châu Âu cũng tương tự: Nghiên cứu EPIC-NORFOLK ở Anh Quốc cho thấy tần suất lưu hành trong dân số chung của albumin niệu vi lượng là 11,8% và của albumin niệu lâm sàng là 0,9%. Nghiên cứu PREVEND trên 41.000 người tại Hà lan cho thấy tần suất lưu hành của albumin niệu vi lượng là 7%.Trong đó, những người tăng huyết áp là 11% và ở bệnh nhân ĐTĐ là 16%. Nghiên cứu ở châu á  MAPS (Microalbuminuria Prevalence study) thực hiện trên 5549 bệnh nhân ĐLĐ týp 2 ở 10 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ của Châu á (gồm Trung Quốc, HongKong, Inđonesia, Malaysia, Pakistan, Phi-lip-pin, Singapore, Hàn Quóc, Đài Loan và Thái Lan) được công bố mới đây cho thấy tần suất lưu hành của Microalbumin niệu lên đến 39,8% và của albumin niệu lâm sàng là 18,8%. ở Việt Nam nghiên cứu 304 bệnh nhân ĐTĐ týp 2 có tăng huyết áp được thực hiện tại thành phố Hồ Chí Minh tỉ lệ Microalbumin niệu là 26,6%. Đây là những con số rất đáng báo động vì cả albumin niệu lẫn albumin niệu lâm sàng đều có ý nghĩa tiên lượng sự suy giảm chức năng thận và tai biến tim mạch.

Liên quan Microalbumin niệu với các tai biến tim mạch:

Nghiên cứu PREVEND (Prevention of Renal and Vascular End Stage Disease) kéo dài từ 1997 đến tháng 9/2000 trên 41.000 người tại Hà lan cho thấy tỉ lệ tử vong chung lẫn tử vong tim mạch tỉ lệ thuận với mức Microalbumin niệu, khi mức albumin niệu tăng gấp 2 thì tử vong tim mạch tăng 1,29 lần (khoảng tin cậy -KTC 95%: 1,18-1,40) và tử vong không do nguyên nhân tim mạch tăng 1,12 lần (KTC 95%: 1,04-1,21). Nghiên cứu tim Copenhagen lần 3 (Third Copenhagen City Heart Study) được công bố gần đây cho thấy:trong dân số chung ứng với mức albumin niệu > 4,8mg/phút  nguy cơ mắc bệnh động mạch vành (ĐMV) tăng gấp 2 (KTC 95%: 1,4-3,0) và nguy cơ tử vong tăng gấp 1,9 (KTC 95%: 1,5-2,4), còn xét riêng ở những bệnh nhân tăng huyết áp, ứng với mức albumin niệu > 5 mg/phút nguy cơ mắc bệnh ĐMV tăng gấp 2 (KTC 95%: 1,4 – 2,9).

Nguồn: Y học lâm sàng